Phát hiện nhanh, chủ động cách ly kịp thời, khoanh vùng, giám sát hiệu quả người tiếp xúc gần với ca bệnh Đậu mùa khỉ đầu tiên của Việt Nam tại Thành phồ Hồ Chí Minh là kết quả của quá trình chuẩn bị, tập huấn, phối hợp quản lý, xử lý từ chỉ đạo rất sớm của UBND TP, Sở Y tế đến BV Bệnh nhiệt đới, Đơn vị Nghiên cứu lâm sàng Đại học Oxford (OUCRU), Viện Pasteur TP.HCM, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC) và các bệnh viện trên địa bàn thành phố.
Ngày 23/7/ 2022 Tổ chức y tế thế giới ( WHO) công bố bệnh Đậu mùa khỉ là tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng quốc tế và đã ảnh hưởng nhiều quốc gia trên thế giới.
Thành phố Hồ Chí Minh được đánh giá là một trong những nơi dễ có ca bệnh xâm nhập từ các cửa khẩu quốc tế. Dưới sự chỉ đạo khẩn trương và sâu sát của lãnh đạo Uỷ ban nhân nhân Thành phố, Sở Y tế TPHCM đã triệu tập cuộc họp khẩn cấp các đơn vị liên quan: Bệnh viện Bệnh nhiệt đới, Viện Pasteur TPHCM; Đơn vị Nghiên cứu lâm sàng đại học Oxford Anh Quốc (OUCRU), HCDC, kiểm dịch cửa khẩu,…để đánh giá mức độ nguy hiểm, khả năng lây lan ra cộng đồng; khả năng ứng phó, năng lực xét nghiệm, thu dung, điều trị và lên kế hoạch kiểm soát cụ thể tại các cửa khẩu với mục tiêu là chẩn đoán sớm, cách ly ngay, khoanh vùng, truy vết , điều trị kịp thời…ngăn bệnh lây lan ra cộng đồng và điều trị an toàn cho người bệnh.
Ngày 28/7/2022 BV Bệnh Nhiệt đới đã phối hợp với HCDC tổ chức tập huấn cho các đơn vị y tế trên địa bàn thành phố: Cách nhận biết ca nghi ngờ bệnh Đậu mùa khỉ sớm, quy trình xử lý ca nghi bệnh, quy trình lấy mẫu xét nghiệm PCR và xử lý mẫu an toàn…
Ngày 23/9/2022, hệ thống giám sát y tế của thành phố báo cáo ca nghi ngờ Đâu mùa khỉ từ một bệnh nhân nữ 35 tuổi đi từ Dubai về được cách ly làm xét nghiệm chẩn đoán. Ngày 25/9/2022, cả 2 mẫu xét nghiệm PCR làm tại BV. Bệnh nhiệt đới và Viện Pasteur TP HCM cho kết quả dương, bệnh nhân được chuyển sang BV. Bệnh nhiệt đới để tiếp tục cách ly, điều trị theo hướng dẫn của Bộ Y tế và lấy mẫu giải trình tự gen. Với sự nổ lực của các chuyên gia xét nghiệm của BV. Bệnh nhiệt đới và OUCRU, sử dụng các trang thiết bị có sẵn của phòng lab sinh học phân tử của 2 đơn vị, kết quả định danh dựa vào trình tự gen thu nhận được đã xác định bệnh nhân mắc bệnh Đậu mùa khỉ chủng Monkeypox virus thuộc clade IIb. Theo WHO, Monkeypox virus được chia thành hai Clade- I và II. Clade II chia thành IIa và IIb. Các vi rút của Clade IIb đang lưu hành và gây dịch ở nhiều quốc gia trên thế giới từ đầu năm 2022 đến nay.
Ngày 03/10/2022, Bộ Y tế, Sở Y tế TP.HCM công bố thông tin về ca bệnh Đậu mùa khỉ đẩu tiên tại Việt Nam.
Bóng nước điển hình rải rác các vị trí khác nhau trên cơ thể người bệnh
Song song với việc giải mã bộ gen vi rút, các bác sĩ, nhân viên y tế của BV. Bệnh nhiệt đới đã điều trị, chăm sóc bệnh nhân an toàn, hiệu quả; cũng như phối hợp với HCDC điều tra dịch tễ, khoanh vùng, cách ly, giám sát người thân và nhân viên y tế tiếp gần với bệnh nhân trước đó. Sau 12 ngày điều trị, bệnh nhân hiện hết sốt, các bóng nước ở mặt, tay, chân,…đã khô mài, tróc vẩy và lên da non, các bóng nước ở họng cũng lành, hết đau. Bệnh nhân ăn uống tốt, lên cân và tinh thần lạc quan và tuân thủ tốt quy trình cách lý và xử lý vật dụng cá nhân tránh lây cho cộng đồng. Những trường hợp tiếp xúc gần với bệnh nhân khi về Việt Nam chưa xuất hiện triệu chứng nghi ngờ.
Qua việc cảnh giác thực hiện các biện pháp chủ động phát hiện bệnh sớm, xử lý theo các quy trình: cách ly, xét nghiệm, giám sát, điều tra dịch tễ, kiểm soát nguồn lây…khoa học, nghiêm ngặt và diễn tiến điều trị thuận lợi của ca bệnh Đậu mùa khỉ đầu tiên tại TPHCM, có thể nhận định:
– Nguồn lây là từ nước ngoài nơi bệnh nhân đi du lịch
– Bệnh chưa lây ra cộng đồng khi bệnh nhân về Việt nam.
– Bệnh nhân phục hồi sức khỏe, PCR dịch tiết 1 số vị trí kiểm tra hiện đã âm tính…
Thực tế trên cũng phù hợp đối với các trường hợp bệnh đậu mùa khỉ được ghi nhận trên thế giới:
– Bệnh không dễ lây lan trong cộng đồng nếu không tiếp xúc trực tiếp da của người lành với da có bóng nước hoặc niêm mạc có bóng nước của người bệnh.
– Đa số các trường hợp bệnh khỏi sau 10 -14 ngày với cơ địa có miễn dịch bình thường và hết lây lan sau 21 ngày.
Để an toàn cho bản thân và cộng đồng, người dân cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh Đậu mùa khỉ được ngành Y tế khuyến cáo.
BS CK II. HUỲNH THỊ THÚY HOA – TS. LÊ MẠNH HÙNG